TGTT - Con đường từ nhà trọ đến trường ngắn và đẹp,
chỉ qua một ngã tư là tới. Cả ba đường Thành Thái (nay là An Dương Vương), Trần
Bình Trọng, Nguyễn Hoàng (nay là Hùng Vương) đều trồng chỉ một loại cây, cao,
thẳng tắp và có một dạng hoa tuyệt vời: cây dầu. Tuổi của cây có lẽ đã hơn trăm
năm, muốn nhìn thấy ngọn phải ngước lên mỏi cổ. Đường Cộng Hoà (nay là Nguyễn
Văn Cừ) của trường Khoa học lại có một loại cổ thụ tàn lá rất rộng, sà thấp, và
hoa cùng họ với mimosa: cây còng. Hoa còng màu hồng tím, mỏng mảnh, duyên dáng,
trông hệt như một bông phấn, nở kín tán lá, cứ vào buổi chạng vạng là toả một
mùi thơm dịu ngọt cả cung đường.
Hoa dầu bay
trên đường đi học…
Sân trường
Khoa học cũng đầy cây to. Cùng với còng là cây lim xẹt hoa vàng, không hương
nhưng hoa nho nhỏ, rất đáng yêu. Tới mùa hoa nở, trên cao đan kín một màu vàng
rực rỡ còn mặt đất thì tràn ngập một lớp dày những đoá hoa vàng rụng. Khiêm tốn
hơn là hoa sứ, thua kém cả chiều cao lẫn tuổi tác so với các loại cổ thụ kia,
nhưng hoa sứ trắng và hồng năm cánh mịn màng thanh tân cũng góp thêm một mùi
hương dịu dàng trên những tà áo dài nữ sinh viên… Nam sinh viên Khoa học nhiều
người làm thơ, viết nhạc… có thể bởi được “xúc tác” từ những mùa hoa/màu hoa
đầy kín cả sân trường như thế…
Có những
lần đi học trễ, tôi ba chân bốn cẳng bước thật nhanh để kịp vào giảng đường
trước khi giáo sư có mặt. Vậy mà, bỗng dưng một cơn gió, rồi cả một bầy chim
hàng trăm con từ những cành cây cao tít tung cánh bay xuống, lượn lờ chao liệng
thật lâu quanh tà áo dài khiến tôi sững sờ dừng lại, ngơ ngẩn ngắm nhìn.
Sài-Gòn-cây đáng nhớ nhất của tôi chính là những hàng dầu với thứ hoa diệu kỳ
này… Giữa một đô thị tràn ngập dân tị nạn chiến tranh từ khắp nơi đổ về, giữa
bầu không khí căng thẳng của quãng cuối cuộc chiến dài dằng dặc và màu vàng hoả
châu ủ ê mỗi tối, cùng tiếng bom dội về từ vùng ven và khói lựu đạn cay trong
sân trường tranh đấu… vậy mà cảnh hoa dầu bay khiến tôi hầu như quên hết… Hoa
dầu ơi, cây dầu ơi… Bốn mươi năm, sau khi hàng cây giữa trung tâm Sài Gòn bị
đốn hạ, người ta cho biết nhiều thân dầu đã bị rỗng còn bộ rễ bị cùi, chỉ sót
lại một túm nhỏ đã mục, có thể bị giật đổ bởi bất kỳ cơn gió lớn nào… Tại sao?
Tôi nghe rằng mỗi một cây trồng dọc những con đường của đô thị Sài Gòn đều được
lập hồ sơ/tiểu sử để hàng năm, các bác sĩ cây khám bệnh và chăm sóc thuốc thang
cho cây giữ được sức khoẻ vững bền cùng năm tháng. Cái gì/từ đâu đã khiến cho
những cổ thụ hàng trăm năm tuổi bỗng trở nên èo uột yểu mệnh một cách đáng
thương làm vậy?
Đường về
Bảy Hiền ít vui nhiều buồn…
Nhà chú
thím tôi ở Bảy Hiền. Để về nhà thím, tôi có thể đi hai chặng xe buýt hoặc xe
lam: từ nhà trọ xuống Sài Gòn và từ Sài Gòn về Bảy Hiền. Xe buýt lúc nào cũng
đông đặc, chen lấn khủng khiếp và tôi thường đứng để không bị xô đẩy bởi những
kẻ giành ghế. Xe lam vốn thấp nhỏ và ghế chỉ đủ cho tám/mười người nhưng thường
xuyên chở gần gấp đôi, vì nhiều khách sẵn lòng ngồi túm tụm giữa lòng xe, để
sớm đến được nơi cần đến.
Khách đi xe
buýt xe lam nếu không phải sinh viên học sinh thì phần đông là người bình dân,
tay xách nách mang. Nổi bật nhất là những người lính về phép. Chiến trận đang
ác liệt. Lính thường có phép thưởng sau một trận đánh lớn. Những người lính da
cháy nắng trong bộ binh phục bám đầy bụi đường, mũ sắt trên đầu, mồ hôi nhễ
nhại, và luôn lộ vẻ âu lo nôn nóng. Tôi thường nép người tối đa, thu gọn hai tà
áo dài khi có một hành khách như thế lên ngồi cạnh mình trên chiếc xe lam chật
chội. Lúc xe chạy ngang quãng dài chỉ có toàn quán bar trên đường Nguyễn Văn
Thoại (nay là Lý Thường Kiệt) tôi luôn nhìn ra. Khi nào cũng có vài cô gái
trang phục tiêu biểu cho nghề nghiệp của họ: váy cực ngắn và áo lộ ngực, lấp ló
sau những ánh đèn xanh đỏ. Quãng đường này người dân chẳng mấy khi đến gần, vì
không có nhu cầu và vì sợ bị vạ lây do chất nổ hoặc do xô xát… Từng có những
người lính không kiềm chế được sự giận dữ trước biển cấm dành cho họ, những kẻ
từ tiền tuyến trở về, những kẻ đang lấy sinh mạng để bảo vệ an ninh cho thành
phố…
Nếu đi xe
lam tuyến đường Lê Văn Duyệt (nay là Cách Mạng Tháng Tám), tôi sẽ đi bộ một
đoạn qua bệnh viện Vì Dân sau khi xe tới bến. Ở bùng binh giữa ngã tư Bảy Hiền
có một áp phích với khẩu hiệu và hình vẽ ba cán bộ Việt Cộng răng hô mặt tóp
đang đu trên một cọng đu đủ, bên cạnh là lá cờ nửa xanh nửa đỏ của Mặt trận
Giải phóng miền Nam.
Chiến tranh
mỗi phút giây và trong từng mảnh nhỏ cuộc sống suốt cả tuổi trẻ tôi. Thời sinh
viên, tâm trí tôi thường xuyên tràn ngập một nỗi buồn mênh mang, rã rượi, một
nỗi đau không thể gọi tên… Thời đó, tôi nhớ rằng người Việt đang bắn giết lẫn
nhau và chẳng biết đến bao giờ tấn thảm kịch này mới chấm dứt…
Đường Lê
Lợi và chuyện phim chuyện đời…
Trung tâm
Sài Gòn là nơi tôi đi lại nhiều nhất, sau trường Khoa học. Trừ những lần có hai
chị từ Đà Nẵng vào chơi, tôi thường xuống phố một mình. Xuống xe, tôi đến ngay
chỗ bán thứ mình cần mua hoặc vào ngay rạp có bộ phim muốn xem, không dành thời
gian để “bát phố” như hầu hết mọi người.
Chiến tranh
vẫn đeo đẳng tôi trong rạp xi nê. Bao giờ cũng là một phim thời sự trước khi
chiếu phim chính. Và bao giờ cũng là lửa cháy, bom rơi đạn nổ và máu đổ người
ngã… Máu đổ nhiều đến mức có vẻ như máu chẳng còn là thứ gì đáng quý nữa…
Rex, Eden,
Vĩnh Lợi là cụm rạp duy nhất tôi xem phim suốt những năm đại học. Bộ phim Vĩnh
biệt tình em tôi xem đi xem lại mấy lần. Tôi bị ám ảnh bởi đoàn tàu lửa hỗn
loạn trong chiến tranh, cảnh mùa đông ngập tuyết và những người lính mặc áo
khoác nặng nề vung súng chạy và gào thét rồi bị bắn chết, ngã gục trên tuyết
trắng. Tôi cũng muốn nhìn ngắm đôi mắt thăm thẳm luôn tràn đầy những câu hỏi
của Lara (diễn viên Julie Christie) và vẻ đẹp đàn ông với bộ ria Nga của
Zhivago (diễn viên Omar Sharif), và nghe không chán thanh âm da diết, giằng xé
của bài hát Lara’s Theme…
Tôi cũng
giữ mãi ấn tượng bộ phim Việt Người tình không chân dung để lại trong mình, bởi
chuyện phim, diễn xuất của dàn diễn viên nổi tiếng bên cạnh vẻ đẹp và sự nhập
vai tuyệt vời của nữ minh tinh Kiều Chinh. Tôi thích phim vì chất nhân văn của
nó, về cuộc chiến tranh đang tàn sát bao nhiêu thanh niên và xé nát bao mối
tình đẹp đẽ, biến tình yêu thành những vành khăn trắng. Bài hát trong phim cũng
hay, đớn đau, sâu thẳm. Nó trùng hợp với những gì tôi hình dung về những người
lính vô danh ở cả hai bên chiến tuyến…
Có một lần,
ra khỏi rạp Rex, trên đường Lê Lợi, tôi bất ngờ chạm mặt một sinh viên sĩ quan
trong lễ phục trường Lục quân Thủ Đức. Đó là Nguyễn, bạn cùng chứng chỉ SPCN,
cùng nhóm thực tập với tôi. Anh chàng đen nhẻm, trông khác hẳn so với khi mặc
sơmi trắng ngồi cạnh tôi trong giảng đường. Tôi hiểu là Nguyễn đã thi hỏng và
phải nhập ngũ (trong khi tôi đậu ngay kỳ đầu). Vì tình thân với Nguyễn, tôi cho
phép mình hỏi bằng giọng chê trách: sao Nguyễn không lo học, để thi rớt rồi
phải vô lính thế này? Nguyễn nhìn tôi lúc lâu rồi mới đáp: bạn mà lại hỏi tôi
câu đó sao? Giọng Nguyễn có gì đó chua chát, trách móc. Và tôi hiểu ngay mình
đã sai. Tôi chẳng bao giờ để ý tới những “cậu bé” cùng lớp, nên tôi trở thành
kẻ quá vô tâm… Sau lần đó, tôi không gặp lại Nguyễn. Chẳng rõ sau những cơn địa
chấn kinh hoàng trên đất nước, bạn tôi giờ phiêu dạt nơi nào…
Sài Gòn của
tôi… Hàng ngàn câu chuyện, hàng ngàn hồi ức, hàng ngàn gương mặt… Chỉ cần phăng
được đầu mối thì cả quá khứ sẽ ùa về, chật cứng trái tim tôi… Và tất cả hãy còn
tươi rói, hãy còn nguyên vẹn, như mới hôm qua…
NGÔ THỊ KIM
CÚC theo Phuocbeo's.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét