CHÍNH DANH theo Bình Luận án .

Chính danh

BLA: Bữa nay tui lại xin giới thiệu một truyện nữa trong tập sách Cổ học tinh hoa của của Nguyễn Văn Ngọc & Trần Lê Nhân. Sách này bán đầy ở các Nhà sách. Truyện có tên là "Chính danh". Như thường lệ, tui cũng không thêm bớt dù một dấu phẩy. Chỉ mong sao các bác quan lớn nhà mình có dịp đọc và ngẫm nghĩ thêm, thì chắc có lợi cho dân, cho nước thêm chút. 

<- Ảnh bìa cuốn Cổ học tinh hoa do NXB Văn Học ấn hành

Truyện như vầy:

Vua Cảnh Công nước Tề hỏi đức Khổng Tử về việc chính sự.

Đức Khổng Tử thưa rằng:

- Cội rễ việc chính sự là cốt nhất phải làm cho sáng rõ luân thường đạo lý. Ở chốn triều đình vua hết đạo làm vua, tôi hết đạo làm tôi; ở trong gia đình, cha hết đạo làm cha, con hết đạo làm con. Vua tôi, cha con ai nấy đều hết đạo của mình, thì chính sự mới có thể làm hay được.

Vua Cảnh Công nói:

- Phải lắm! Câu nói ấy thật là thiết yếu. Mà quả như thế, nếu vua chẳng ra vua, tôi chẳng ra tôi, cha chẳng ra cha, con chẳng ra con, thì cương kỷ rối loạn mà nước phải diệt vong. Thóc gạo tuy có nhiều, liệu có ở yên mà ăn được chăng.

Luận Ngữ

.........

Lời bàn:

Vua Cảnh Công hỏi về chính sự mà đức Khổng Tử đáp là chính danh là ngài nói đúng ngay vào cái bệnh của vua đối với quốc gia, làm mất chủ quyền, đối với gia đình dong túng con cái mà lại giảng được cái học thuyết Chính danh của ngài. Tiếc thay vua Cảnh Công biết là phải mà không liệu cách mau mau thực hành sửa đổi ngay để đến nỗi về sau nước Tề quả có tai vạ, vua thì bị giết, đất thì mất về tay người.

Như nói đến chính sự thời nay, thì chắc còn bao nhiêu sự khó khăn, phiền phức có phải là dễ đâu. Song sự cốt yếu cũng không ra được ngoài câu nói rất giản dị của đức Khổng phu tử. Ta thử ngẫm mà xem suốt xưa nay, khắp đông tây có nước nào vua (hoặc người cầm quyền, lãnh đạo mà gọi tên khác) kém sáng suốt, thần hạ gian nịnh mà nước không nguy vong, có nhà nào cha mẹ bạc ác, bất nhân, con cái ngỗ nghịch bất hiếu mà nhà không suy bại không?