CHUYỆN ĐỜI VÀ TÌNH NGƯỜI của Nghệ sĩ KIM CHI

Cảnh vất vưởng đầu đường xó chợ Của những người khiếu kiện đất đai. Đi ngang thấy cảnh ai hoài. Ngọc Hoàng ngó xuống, chuyện nầy biết chăng ? Đã biết rồi, sao ngài ậm ự ! Có chi không ? tư lự làm gì . Khổ nhiều, nghệ sĩ KIM CHI . Đã lên tiếng, ngài thì quyết (định) cho.

       

 Tôi sống gần Tây Hồ. Mỗi khi cần đi đến các khu trung tâm ở Hoàn Kiếm, Ba Đình tôi thường đi trên đường Thanh Niên. Mấy năm gần đây, tôi thấy góc đường Thanh Niên nơi khuôn viên trước đền Quán Thánh, tôi thường thấy những đoàn  người đi khiếu kiện, đi biểu tình đòi lại ruộng đất. Họ ở tận miền Trung, Tây Nguyên, miền Nam ra.

Cách đó không xa là Lăng Bác Hồ, là Trung tâm hành chính của các cơ quân Trung ương, nghiêm cẩn, yên tĩnh, nhiều lính gác.Tôi không biết giữa những ngày đông giá rét, sắp Tết tới nơi mà họ phải rời xa gia đình để ra đó đứng, ngồi ở một nơi không mái che trên đầu, gió Đông từ  hồ thổi lại lạnh thấu xương thì họ chịu đựng thế nào! Ăn thì coi như có những người từ tâm giúp. Nhưng họ ngủ, nghỉ thế nào và chuyện tắm rửa, đi vệ sinh đâu có dễ...Tôi biết, có nhiều người ở những khu phố gần đó, những bà quẩy gánh đi chợ thường ghé tặng những người đi biểu tình đòi đất trong cảnh “sẩy nhà ra thân thất nghiệp” những món ăn thường nhật. Thấy vậy, tôi ngẫm nghĩ về chuyện đời và tình người. Đầy đủ các cơ quan Trung ương, nhưng người dân kêu oan, kêu thiệt thòi đi khiếu  kiện không dễ được họ nhiệt tình tiếp dón, nhận đơn, nghe trình bày. Nhiều vị dù biết trong chức trách của cơ quan, của bộ, ngành mình nhưng vẫn mặt lạnh như tiền. Dân oan phải nhiều ngày chịu đói rét sống trong  cảnh vất vưởng chờ đợi  nơi vỉa hè, xó chợ.
             

 Tôi cũng có đọc một số thông tin, được biết Vườn hoa Mai Xuân Thưởng còn được gọi là 'Vườn hoa Dân Oan’. Vì dân khiếu kiện trên mọi miền đất nước tụ họp về đây để xin Chính phủ và Nhà nước giải quyết quyền lợi hợp pháp về đất đai.  Có nhiều dân oan suốt gần chục năm chợ chực nơi đây, thuộc từng vệ cỏ, góc phố mà chưa được giải quyết.

Thậm chí, còn có vụ công an đánh chết dân oan tại đây (Bà Nhung 76 tuổi, lão thành cách mạng, được Huân chương Kháng chiến Hạng 1. Ngày 17 tháng 11 năm 2012, chị Ngọc Anh, một dân oan bị an ninh bắt cóc tại ‘Vườn hoa Dân Oan’, bị đánh đập dã man phải đưa đi điều trị tại Bệnh viện Saint Paul Hà Nội. Bác sĩ Tân, vị bác sĩ "Lương y như ác mẫu" đã phán "không tiền không trị bệnh" cho chị Ngọc Anh). Ôi, họ đã vì đồng tiền và chức vị mà sinh ra vô cảm, thậm chí tàn ác đến vậy! Trong số quan chức và cảnh sát ấy, ho cũng xuất thân từ nông thôn mà ra. Mỗi ngày, họ ăn sản phẩm của ai? Nếu không có nông dân, họ lấy gạo và thực phẩm, trái cây ở đâu để sống?

           

 Dừng lại nơi đó, hỏi thăm hoàn ảnh của họ, tôi thấy ai cũng là nông dân nghèo khổ, bị chính quyền và đại gia lấy mất đất, không bồi thường hoặc chỉ bồi thường với giá rẻ mạt. Họ bị oan ức, mất quyền lợi và bị o ép. Không riêng tôi, dân Hà Thành nhiều người cảm cảnh cho họ. Tôi gom nhặt được những câu hỏi đau lòng ở đầu đường Quán Thánh:

-         Ai? Ai đẩy họ ra đường vậy ?

-         Ruộng đất mồ hôi, nước mắt và cả máu xương của họ, sao mà khi có quyền trong tay cướp dễ thế?

-         Chính là bọn quan tham nhũng chứ còn ai vào đây nữa ?

-         Nhóm lợi ích hoàn toàn vô cảm trước nỗi đau của muôn dân...

           

 Chính vì lẽ đó mà tôi đọc trên mạng gọi là “lề trái” lại thấy họ “rất phải” đã không quản ngại khi đưa lên những bài viết hăng hái chống tiêu cực, chống tham nhũng, bảo vệ dân nghèo, cổ vũ cho dân chủ, bênh vực cho những người dân mất đất oan ức như các trang mà tôi thường đọc và tâm đắc: Trang của Nguyễn Hữu Vinh (Ba Sàm), Quê Choa của nhà văn Nguyễn Quang Lập, Tễu của TS. Nguyễn Xuân Diện, trang của Đại tá Bùi Văn Bồng và nhiều trang khác… Mặc du biết rằng nhiều chuyện phiền toái sẽ đến với họ, nhưng họ không MACKENO, vô cảm, mà đã thấu hiểu chuyện đời và thể hiện rõ tình người viết ra trong lúc này rất cần thiết, nó động viên, an ủi  cho những người lương thiện biết sống an nhiên trong mọi hoàn cảnh. Còn đối với  kẻ ác cũng sẽ giúp chúng biết dừng lại chăng? Điều này tôi  hy vọng thôi chứ không dám chắc lắm. Bọn tham nhũng gần như để ngoài tai mọi đóng góp, phê phán. 

Họ không biết gửi gắm những tình những chuyện đời và tình người nơi dâu, khi mà các biện pháp quản lý thông tin của Nhà nước quá chặt chẽ. Họ phải dùng “sóng trời cho” trong thời @ bùng nỏ thông tin, thế giới phẳng hiện nay để cái tâm sự, nỗi lòng của họ đến được với công luận, với cộng đồng. Dù nhiều người sợ, né tránh, ngăn cản. Nhưng với tình người, họ vẫn bỏ công mỗi ngày cần mẫn, kiên trì lo “căn nhà mạng” của mình mà không được đồng nhuận bút nào. Nhiều khi “nhà” bị phá phải vat vả là lại. Và cho dù họ biết rằng nhiều chuyên nêu lên với “bộ phận không nhỏ có chức có quyền” hiện nay chỉ như "Đàn khẩy tai trâu", "Nước đổ đầu vịt", "Sống chết mặc bay, tiền thầy bỏ túi"...Tuy nhiên, điều sâu xa và gía trị nhân văn là họ cần có tiếng nói để bảo vẹ công lý, bênh vực lẽ phải, phê phán cái sai, cái xấu.   

           

 Chính vì lẽ đó mà những người lương thiện, tử tế luôn day dứt, khổ tâm, canh cánh những nỗi đau trước hiện trạng xuống cấp của đất nước hôm nay, theo đó là xuống cấp vệ đạo đức, lối sống, bệnh vô cảm phát  sinh. Tôi vẫn tin chắc một điều rằng chỉ có kẻ ngu muội mới tham, kẻ tham luôn luôn  đi kèm cái ác. Người hiểu rõ lẽ đời thì chẳng ai tham để làm gì. Trên đời, người nghèo thường giàu tâm đức, giàu tình người, hiểu chuyện đời và biết  sống đúng, sống đẹp. Còn kẻ giàu sang lại thiếu tâm, thiếu đức, sống co lại chỉ biết cá nhân minh, mặc kệ thiên hạ, “mũ ni che tai, đèn ai nấy rạng”.

         

 Bâng khuâng nghĩ chuyện đời, nghĩ về tình người, tôi lại nhớ một kỷ niệm chiến trường năm xưa khi đến thăm nhà chị Út Tịch. Trong những năm tháng đi văn công ở chiến trường, tôi đã chứng kiến rất nhiều những gương sống đẹp. Chị út Tịch là một ví dụ.

          

  Năm đó, đoàn Văn công Giải Phóng được lệnh  đi diễn  phục vụ cho đại hội anh hùng ở tận An Phước -Bình Dương. Anh em văn công  phải mang vác hành lý và phục trang biểu diễn đi bộ đúng một tuần mới tới nơi. Ở đó chúng tôi đã may mắn gặp được tất cả những anh hùng và chiến sĩ thi đua của lưc lượng vũ trang quân Giải phóng Miền Nam. Người tôi gặp sau cùng là chị Út Tịch. Người đàn bà bé nhỏ có đôi mắt tròn sáng như sao đã khiến tôi  nể phục. Chị đến trễ vì trên đường đến đại hội thì bị lính ngụy nghi là Việt cộng nên bắt giam vào đồn. Ở trong đồn có mấy ngày mà chị đã binh vận và phát động những người bị bắt cùng nhau chống lại bọn lính ... Cuối cùng mọi người đã đánh lấy được cái bốt đó. Chị lại tiếp tục tới đại hội. Vì thế nên khi người ta sắp bế mạc chị mới tới nơi. Văn công diễn xong là phải đi ngay. Tôi được ban tổ chức cho phép ở lại chờ để gặp người đồng hương là chị Út Tịch. Chuyện chị gan dạ, thông minh, dũng cảm thì trong quyển " Người mẹ cầm súng", nhà văn Nguyễn Thi đã kể rất đầy đủ, tôi không cần kể thêm Nhưng tôi muốn kể cho mọi người nghe về tình đồng đội của chị .

          

  Vợ chồng chị rất nghèo mà lại đông con. Một lần có tốp cán bộ đi công tác, lỡ bữa, họ ghé vào nhà chị . Chẳng có gì đãi bạn, chị lén ra sau nhà lấy súc vải đem ra chợ bán để mua thức ăn về đãi đồng đội.Súc vải đó chị được tỉnh tặng để may quần áo cho con. Chị giấu không cho khách biết. Bọn trẻ thiếu thốn, rách rưới chỉ mong chờ mẹ may cho bộ quần áo mới. Khi khách về, bọn nhỏ  mếu máo khi biết chuyện mẹ chúng đã bán đi súc vải (miền Nam gọi là ‘cây’ vải). Chị giải thích với con: "Các cô chú ấy trên đường công tác, mọi người  đang đói, cần một bữa ăn và ít lương thực mang theo đường... Nhà mình hết tiền, không có gì đáng giá, không bán cây vải đi thì má làm sao để giúp được các cô chú đó đây?..."

          

  Câu chuyện chị Út Tịch bán súc vải để lấy tiền lo cho đồng đội trên đường công tác đã khiến tôi xúc động và ghi nhớ suốt đời. Câu chuyện đó giúp tôi ngộ ra nhiều điều trong cuộc sống. Mà người đàn bà bé nhỏ đó học vấn có cao siêu gì đâu, ngày đó trình đô văn hóa của chị chưa hết cấp 2.

         

Tôi cũng ngộ thêm một diều rằng: Khi con người sống trong cảnh nghèo khó thì tình người thường sâu sắc, bao dung. Do vất vả mưu sinh, họ hiểu giá trị cuộc sống; và cùng do chạy vạy không đủ tiền tiêu, đồng tiền không mê muội, tha hóa được họ. Họ không bo bo chỉ biết riêng cá nhân, gia đình mình mà quan tâm đến những người khác, trân trọng sự đùm bọc trong tình cộng đồng. Chị Út Tịch là như thế, nghèo mà rộng rải, cao thượng...

           

 Câu chuyện cư  xử của chị Út Tịch với bạn bè đã khiến cho hình ảnh chị ấy sống  rực rỡ mãi mãi trong trái tim tôi.

           Tôi thầm nghĩ "Giá như các quan chức Việt Nam hôm nay có được tấm lòng như chị Út Tịch với đồng đội thì cuộc sống này tốt đẹp biết bao!